Zoals Glass schreef in haar boek London: Aspects of Change, “Een voor een zijn veel van de volkswijken van Londen binnengevallen door de middenklasse – de hogere en lagere klasse… Als dit proces van ‘gentrificatie’ in een wijk eenmaal op gang is gekomen, gaat het snel verder totdat alle of de meeste van de oorspronkelijke bewoners uit de arbeidersklasse zijn verdreven en het hele sociale karakter van de wijk is veranderd.” Het woord dat zij koos om dit verschijnsel te beschrijven is ontleend aan het woord “gentry”, dat verwijst naar de Britse hogere klassen.
Korte definitie
Kort gezegd, gentrificatie vindt plaats wanneer rijkere nieuwkomers zich vestigen in volksbuurten. Nieuwe bedrijven en voorzieningen duiken vaak op om deze nieuwe bewoners tegemoet te komen. Gaten in de weg worden gedicht; er kan een nieuwe buslijn komen. Deze veranderingen trekken nog meer welgestelde mensen aan, en de waarde van onroerend goed gaat omhoog. Huisbazen verhogen de huren tot wat deze nieuwkomers kunnen betalen, zodat de oorspronkelijke huurders worden verdreven. Vastgoedspeculanten kunnen huiseigenaren onder druk zetten om hun gezinswoningen te verkopen.
Sommigen van hen die worden verdreven, verhuizen naar beter betaalbare buurten, anderen naar totaal andere steden; weer anderen raken misschien dakloos.
Gentrificatie is economische ontheemding: hele gemeenschappen worden ontworteld wanneer de huren stijgen. In de Verenigde Staten vindt gedwongen ontheemding vaak plaats langs raciale lijnen. Het doet zich vandaag voor in steden over het hele land, van Silicon Valley tot New York City, van Seattle tot Austin.
Wie wordt uit de markt geprijsd?
Decennialang, vooral in het Jim Crow-tijdperk, hebben redlining en raciale convenanten zwarte gezinnen ervan weerhouden huizen te huren of hypotheken af te sluiten in bepaalde buurten. Dit heeft bijgedragen tot het ontstaan van geconcentreerde, arme gemeenschappen van kleur in steden over de hele Verenigde Staten. Vervolgens begonnen lokale overheden middelen te onttrekken aan deze niet-blanke gemeenschappen, in een beleid dat sommigen “goedaardige verwaarlozing” noemen.
“De scholen waren in verval, de wegen, de gebouwen, de vertegenwoordiging,” vertelt Noni Session, directeur van Oakland’s East Bay Permanent Real Estate Cooperative, een gemeenschapsinvesteringscoöperatie, aan Teen Vogue over stedelijke steden tijdens de Reagan-jaren. Hierdoor, zegt ze, worden arme zwarte en bruine buurten “het doelwit bij uitstek van vastgoedspeculanten” die snel geld proberen te verdienen door de bestaande gemeenschap te verdringen om nieuwe, rijkere, blanke bewoners aan te trekken.
In Amerika
In de woorden van Daniel Gonzalez, een levenslange inwoner van San Jose, Californië, “Het is het meest logisch voor ontwikkelaars en mensen in de lokale overheid om arme buurten in het oog te houden om ze te ‘upgraden’ en er meer winst uit te halen.” Hij ziet deze op winst gerichte wijkuitzettingen als een vorm van kolonialisme, het nieuwste hoofdstuk in een verhaal dat begon met de massale ontvoering van Afrikanen door middel van slavernij en gedwongen onteigening van het land van inheemse volkeren om de Verenigde Staten op te bouwen.
Sommige mensen proberen te beweren dat gentrificatie goed is. Als blanken kleurlingen uit een buurt verdringen, kan het op papier lijken alsof een gebied “diverser” wordt. En wie wil beweren dat “veiligere” buurten, hogere inkomens, of meer bushaltes een slechte zaak zijn? Maar vaak is het helemaal zo goed nog niet.
